علل جوش یا آكنه

آكنه  (acne vulgaris) يك مشكل پوستي بسيار شايع است. علائم آن به صورت جوش هاي زيرپوستي و جوشهاي چركي در نواحي صورت و بعضا گردن، شانه ها، بازوها، سينه و پشت بروز ميكند. 
شروع آن معمولا از سنين بلوغ است و اكثرا بعد از چند سال در اواخر دوره ي نوجواني يا اوايل بيست سالگي برطرف ميشود. گاهي ممكن است در سنين بالاتر بروز كند و ادامه پيدا كردن آن تا سنين بعد از سي سالگي و حتي ميانسالي، بخصوص در خانم ها، زياد ديده ميشود. 
در بعضي افراد شدت آن كم است و در حد ضايعات ريز، زير پوستي، تعداد كم و پراكنده است. در عده اي ديگر ممكن است تعداد يا شدت ضايعات بيشتر باشد. ممكن است ضايعات چركي، بزرگ و عميق و متورم يا بعضا بصورت كيست باشند و بعد از بهبود هم ايجاد اسكار كنند.

عوامل ايجاد آكنه: 

پوست افراد مبتلا به آكنه اكثرا چرب است. در واقع غدد چربي (سباسه) پوست اين افراد نسبت به هورمونهاي آندروژن (androgen)  حساس هستند. اين هورمونها كه در هر دو جنس به طور طبيعي وجود دارند، غدد سباسه ي پوست را تحريك ميكنند و اين غدد، چربي بيشتري توليد ميكنند. 
بسته شدن منافذ پوست توسط سلولهاي مرده، همراه با ترشح چربي زياد، منجر به تجمع چربي در اين منافذ شده و باعث بروز جوشهاي زيرپوستي سرسياه يا سرسفيد (comedone) ميشود. 
از طرفی نوعی از باكتري‌های طبیعی پوست به نام  Cutibacterium acnes در افراد مستعد آكنه، در محيط مناسب كه چربي پوست تجمع يافته، تكثير پيدا ميکنند و این باعث ايجاد التهاب در جوشهاي زيرپوستي و تبديل آنها به جوش هاي چركي ميشود. 
 
گاهي آكنه همراه علائم ديگري مثل ريزش مو، موي زائد و گاها اختلال قاعدگي در خانم ها، بروز ميكند كه در اين صورت ممكن است دليل آن مشكلات هورموني باشد. 
گاها  بعضي از داروها كه براي مشكلات ديگري تجويز ميشوند، ممكن است باعث بروز آكنه شوند. از جمله داروهاي كورتوني، انواعي از قرص هاي هورمونی و داروهايي كه براي تقویت و بدنسازي استفاده ميشوند و حتی ویتامین‌های ب کمپلکس. 
در مورد نقش  رژيم غذايي در آكنه، اختلاف نظر وجود دارد. به نظر ميرسد غذاهايي كه قند خون را بالا ميبرند( high glycemic  diet)؛  همینطور شیر گاو،  پروتئین whey ( موجود در مکمل‌های ورزشی)، ممکن است  باعث تشديد آكنه بشوند. 
در مورد تاثير ارث، مشاهده شده كه آكنه در بعضي خانواده ها بيشتر ديده ميشود. ولي شكل وراثت مشخصي ندارد. 

در مجموع آكنه بيماري است كه عوامل متعددي در بروز آن دخيل هستند و مجموعه ي اين عوامل در ايجاد آن نقش بازي ميكنند.