برای كنترل تعریق زیاد چه روش هایی وجود دارد؟‎

عرق يك محلول نمكي رقيق است كه توسط غدد عرق براي تنظيم حرارت بدن ترشح ميشود. غدد عرق در تمام سطح بدن پراكنده هستند ولي در بعضي نواحي تجمع بيشتري دارند، مثل كف دست و پا ، زيربغل و ...

اين غدد در نواحي زيربغل و كشاله ران با بقيه نواحي بدن متفاوت است. در اين نواحي غدد عرق بزرگ تر هستند و ترشح آنها حاوي چربي و پروتئين بيشتري است كه باكتري ها ميتوانند از آن تغذيه كنند، تكثير شوند و باعث بوي بد بشوند. 

عواملي كه باعث تحريك ترشح عرق ميشوند عبارتند از : گرما، ورزش، تب، اضطراب، غذاهاي تند و ...

تعريق معمولا شبها كم ميشودو در هنگام خواب از بين ميرود.

عده اي از افراد از زمان كودكي و نوجواني تعريق بيش از حد پيدا ميكنند.  ( Primary Hyperhydrosis)  ممكن است اين افزايش تعريق در تمام طول عمر ادامه داشته باشد و يا به مرور زمان با افزايش سن بهبود يابد. گاها افرادي از فاميل آنها هم به همين مشكل دچار هستند. اين نوع افزايش تعريق معمولا محدود به نواحي زبربغل، كف دست و پا يا صورت ميباشد و به صورت قرينه و دو طرفه است. 

در مواردي هم افزايش تعريق به دنبال يك مشكل زمينه اي ايجاد ميشود.( Secondary Hyperhydrosis) از جمله : چاقي، ديابت، يائسگي، پركاري تيروئيد، بيماريهاي قلبي عروقي، نارسايي تنفسي، بيماري پاركينسون، برخي تومورهاي غدد درون ريز و ...

روش هاي درماني برای کنترل تعریق زیاد

پزشك متخصص پوست با بررسي شرح حال، معاينه و در صورت لزوم آزمايش هاي تشخيصي و رد علل زمينه اي و بيماريهاي داخلي ، ميتواند در كنترل تعريق زياد، شما را كمك كند.  روش هاي درماني متعددي وجود دارند كه در اين مطلب به تعدادي از آنها اشاره ميشود.

اقدامات كلي برای کنترل عرق کردن

در فصل گرم، بهتراست از لباسهاي نازك، با جنس نخي و كتان و رنگ روشن و كمي گشاد و آزاد استفاده كنيد. لباس هاي نايلوني، پلاستيكي و چسبان و تيره رنگ مناسب نيستند.

حمام روزانه و استفاده از شوينده هاي حاوي مواد آنتي باكتريال و ضدقارچ  طبي و غيرمحرك، به خصوص در نواحي زيربغل، كشاله رانها، زيرسينه ها و همينطور پاها، براي كم كردن تجمع باكتري و قارچ بسيار مؤثر است. در نواحي مودار بدن مثل زيربغل و كشاله ران، تراشيدن موها (shaving) باعث كاهش تجمع ميكروبها ميشود. بعد از هر بار استحمام بايد از لباسهاي تميز استفاده كرد. پوشيدن لباسهاي روز قبل باعث ميشود علي رغم اينكه فرد حمام كرده و پوست تميز است، همچنان بوي عرق از لباسها استشمام شود.

در مورد جورابها، تعويض مرتب و روزانه ي آنها بسيار مهم است. كفش هاي خود را بعد از درآوردن در معرض هوا قرار دهيد تا خشك شوند. بهتر است در دو روز متوالي از يك جفت كفش استفاده نكنيد تا كفش ها قبل از پوشيدن مجدد، كاملا خشك شده باشند. پوشيدن كفش هاي سبك و تابستاني در فصل گرم هم در كاهش تعريق مؤثر است. 

بهتراست از مصرف غذاها و نوشيدني هاي حاوي كافئين (قهوه، چاي، كوكاكولا، شكلات) در هواي گرم پرهيز كنيد.

ضدعرق ها (antiperspirants)

ضدعرق ها تركيباتي هستند كه ترشح عرق را كم يا متوقف ميكنند. بهتر است از انواع طبي آنها كه بدون بو و حاوي نمكهاي آلومينيوم ( ٢٥-١٠٪) ميباشند استفاده شود. زمان مناسب براي استفاده از اين تركيبات، شبها قبل از خواب و بعد از يك دوش خنك و خشك كردن پوست ميباشد. صبح بايد شسته شوند. ميتوان چندين شب متوالي از آنها استفاده كرد و به تدريج دفعات مصرف را كم كرد و به يك تا دو شب در هفته رساند. اين تركيبات گاها ممكن است باعث تحريك پوست بشوند، كه در اين صورت ميتوان از كرم هاي ضد التهاب ملايم مثل هيدروكورتيزون استفاده كرد.

اخيرا نگراني هايي در مورد ارتباط استفاده از ضدعرق ها و احتمال افزايش خطر سرطان سينه و همينطور بيماري آلزايمر مطرح شده است. قابل ذكر است كه در حال حاضر شواهد علمي مبني بر وجود چنين ارتباطي به دست نيامده است.  

ضدبوها (deodorants) 

اين مواد باعث كاهش ترشح عرق نميشوند. بلكه با مواد عطري، بوي عرق را ميپوشانند. بعضي از آنها هم حاوي مواد آنتي باكتريال هستند و با كم كردن تجمع باكتري ها، به رفع بوي بد كمك ميكنند. 

داروها: 

در بعضي موارد با تشخيص و صلاحديد پزشك ميتوان از داروهايي كه ترشح عرق را در كل بدن كم ميكنند، استفاده كرد. البته اين داروها عوارضي مثل تاري ديد، خشكي دهان، يبوست، سرگيجه و طپش قلب به همراه دارند و در افراد با مشكل گلوكوم و احتباس ادرار منع مصرف دارند.

تزريق بوتاكس (Botox Injection) :

با تزريق مقدار كمي از سم بوتولينوم در ناحيه ي زيربغل ميتوان ترشح عرق در اين ناحيه را كم يا متوقف كرد. اين درمان توسط FDA ( اداره دارو و غذاي آمريكا) تائيد شده است. در صورتي كه بوتاكس با دوز معين، در نقاط مشخص و عمق مناسب پوست زيربغل، توسط پزشك متخصص پوست تزريق شود، ميتواند تا حدود شش ماه ترشح عرق در اين ناحيه را بدون عارضه ي جدي كنترل كند. معمولا دو بار تزريق در سال كافي است.

از تزريق بوتاكس براي كاهش ترشح عرق در نواحي كف دست و پا هم ميتوان استفاده كرد.

فركشنال راديوفركوئنسي  (Fractional RF)

اخيرا مطالعاتي انجام شده و مقالاتي به چاپ رسيده اند كه نشان ميدهد استفاده از اين تكنولوژي كه كاربرد اوليه ي آن در جوانسازي پوست ميباشد، ميتواند در كاهش فعاليت غدد عرق ناحيه ي زير بغل مؤثر باشد.