چرا بايد از دستها مراقبت كرد؟
دستهاي ما بطور روزانه در تماس با آب و مواد شوينده مثل انواع صابون و شامپو و مواد تحريك كننده ي مختلف هستند . تماس مكرر با اين مواد باعث خشك شدن و از بين رفتن سد دفاعي پوست ميشود . عدم مراقبت از پوست و تماس طولاني و مكرر با مقادير زياد از اين مواد ، باعث بروز علائم اگزماي تحريكي (irritant contact dermatitis) ميشود . اين علائم شامل قرمزي ، خشكي ، پوسته پوسته شدن و ترك خوردگي و در موارد حاد بروز تاول و ترشح ميباشد . علائم سوزش و خارش پوست هم معمولا به همراه آن بروز ميكند .
بطور شايع خانم هاي خانه دار در معرض اين نوع اگزما هستند (housewife hand dermititis). البته در مشاغلي كه در آنها دستها بطور مداوم خيس هستند يا با مواد محرك در تماس هستند هم اين مشكل شايع است ، مثل : نانوايي ، آشپزي ، مكانيكي، جراحي ، دندانپزشكي ، پرستاري ، باغباني، كارهاي ساختماني و ....
چگونه دستهاي خود را بشوييم ؟
براي شستشوي دستها بهترست از آب ولرم استفاده كنيم . از صابونهاي ملايم ، ترجيحا حاوي نرم كننده هايي مثل گليسرين يا كرم و بدون عطر و اسانس و يا شوينده هاي غيرصابوني ( syndet bars) مخصوص پوست هاي خشك استفاده كنيم .
به هنگام شستشوي دستها بهتر است انگشتر در دست نداشته باشيم ، تا مواد شوينده زير آن تجمع پيدا نكند . دست را بعد از شستشو كاملا آبكشي كنيم و با يك حوله ي تميز خشك كنيم . و حتما از يك كرم مرطوب كننده استفاده كنيم .
از شتشوهاي مكرر و غيرضروري حتي الامكان خودداري كنيد .
رعايت نكات مربوط به شستشو را هم در منزل و هم در محل كار به خاطر داشته باشيم .
حتما از مرطوب كننده ها استفاده كنيم .
مرطوب كننده ها ميتوانند بصورت پماد يا كرم باشند . بايد بعد از هربار شستشو از آنها استفاده كرد . به ياد داشته باشيد كه اثر آنها موقتي است و بايد مكرر و به دفعات از مرطوب كننده استفاده شود . به همراه داشتن يك مرطوب كننده ي مناسب ، خارج از منزل و در محل كار را فراموش نكنيد .
مرطوب كردن پوست دست ، شبها قبل از خواب كمك زيادي به حفظ رطوبت پوست ميكند .
در موارد خشكي شديد، توصيه ميشود كه مقدار زيادي مرطوب كننده روي پوست بماليد و يك جفت دستكش نخي روي آن بپوشيد .
براي انتخاب مرطوب كننده ي مناسب ميتوانيد با يك پزشك متخصص پوست مشورت كنيد.
از تماس دستها با مواد محرك جلوگيري كنيم .
براي انجام كارهايي كه در حين آنها دستها خيس ميشوند ، از دستكش استفاده كنيم . دستها نبايد هر بار بيشتر از بيست دقيقه در دستكش بمانند ،زيرا تعريق خود باعث تحريك پوست ميشود . دستكش ها بايد حتما تميز ، خشك و بدون سوراخ باشند . در صورتيكه داخل دستكش خيس شود، بايد حتما آنها را برگرداند و در معرض هوا خشك كرد . دستكش ها را زود به زود جايگزين كنيد و از دستكش هاي كهنه استفاده نكنيد . گاها دستكش هاي پلاستيكي خود باعث بروز حساسيت ميشوند ، در اين صورت ميتوان دستكش نخي زير آنها پوشيد يا در صورت امكان از دستكش هاي وينيل (PVC) استفاده كرد .
از تماس با موادي مثل مايع ظرفشويي ، پودرلباسشويي، پاك كننده هاي قوي و مواد سفيدكننده خودداري كنيد . دست زدن به بعضي مواد غذايي هم ميتواند باعث تحريك پوست بشود ، از جمله پوست مركبات .
در مواقعي كه دستها دچار اگزما هستند ، توصيه ميشود حتي موقع شامپو زدن موها ، از دستكش استفاده كنيد .
درمشاغل ديگر، از تماس با روغن ها، سيمان ، رنگ ، واكس ، پوليش، حلال هاي شيميايي ، نفت و پارافين و ... خودداري كنيد. پزشكان و پرستاران ميتوانند بجاي شستشوي مكرر دستها از پاك كننده هاي الكلي استفاده كنند .
"در نهايت توجه داشته باشيد كه اگر دچار علائمي مثل سوزش ، خارش ، قرمزي ، خشكي ، پوسته پوسته شدن ، ترك خوردگي ، تاول يا ترشح در پوست دستها شديد ، حتما به پزشك متخصص پوست مراجعه كنيد . "